Bidenwatch

Kijken in de ziel van Joe Biden

In de tweewekelijkse Biden Watch bespreken Amerika-kenners Willem Post en Stan Bos het presidentschap van Joe Biden en andere opvallende ontwikkelingen in de Amerikaanse politiek. 

Het geroffel op de oorlogstrom klinkt steeds luider. Washington geeft aan dat een Russische inval in Oekraïne welhaast aanstaande is. Achter de schermen wordt zelfs gewerkt aan een mogelijke inzet van meer dan de al geplande 8500 Amerikaanse militairen. Dat zou de grootste Amerikaanse troepeninzet in Europa na de Tweede Wereldoorlog kunnen worden. 


Hoe denkt de man in wiens handen het lot van vrij Europa mede wordt gelegd? Biden wordt in Washington ook wel Mister Buitenland genoemd. Hij was jarenlang voorzitter van de machtige buitenlandcommissie in de Senaat. In 1998 mocht hij zelfs namens de Republikeinen NAVO- onderhandelingen leiden over toetreding van Hongarije, Polen en de Tsjechische Republiek tot het bondgenootschap. Dat mocht omdat Biden geen ideologische scherpslijper is, maar door en door een pragmaticus. Iemand die bij vriend en vijand vertrouwen wekt, omdat hij altijd zoekt naar compromissen.


IJzervreters
Wel hebben ijzervreters, zoals de vroegere minister van Defensie Robert Gates, hem van tijd tot tijd ernstig bekritiseerd. Gates schreef in 2014: “He had been wrong on nearly every major foreign policy and national security issue over the past four decades… we disagreed significantly on Afghanistan and some other issues. I think that the vice president had some issues with the military. So how he would get along with the senior military and what that relationship would be, I think it would depend on the personalities at the time.”


Biden heeft in zijn politieke carrière regelmatig afstand genomen van de generaals en hun roep om het leger in te zetten bij brandhaarden. Biden was tegen de Vietnam-oorlog en tegen extra troepeninzet in Irak en Afghanistan. Waar minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton steevast voor de militairen koos, was Biden vrijwel altijd tegen. Hoe kan dan uitgerekend onder president Biden eventueel wel het Amerikaanse leger worden ingezet in Europa.

Biden is er blijkens zijn eerdere uitspraken en toelichting van overtuigd dat Rusland Oekraïne, of in ieder geval het oostelijke gedeelte ervan, binnen z’n invloedssfeer wil plaatsen. Biden heeft geen vertrouwen in Poetin en noemde hem eerder al ‘een moordenaar’. Met zo iemand kan alleen maar machtspolitiek bedreven worden, aldus Biden, inclusief de Amerikaanse dreiging van een snelle militaire escalatie. Het is in wezen ‘brinkmanship’-diplomatie. Je ziet de afgrond, maar het is niet de bedoeling dat je erin valt.

Maximale druk
Biden dreigt ook de NAVO en EU met maximale druk. Biden is doordrenkt van multilateralisme, maar ziet dat Europa weer hopeloos verdeeld is. Oost-Europese landen volgende de harde Amerikaanse lijn, Duitsland houdt de wapenverkoop aan Oekraïne tegen. Frankrijk is ook voorzichtig. Biden hamert opzichtig  op de grote eenheid tussen Europese landen als het gaat om zware financiële sancties tegen Moskou en zelfs tegen Poetin persoonlijk. De Russische agressie wordt steeds groter, zegt Biden luidkeels en publiekelijk met de bedoeling dat zoveel mogelijk Europeanen opschuiven richting de Amerikaanse aanpak. En inderdaad, zelfs ‘minimachten’ als Nederland, Denemarken en Spanje sturen vliegtuigtuigen en een fregat naar Oost-Europa.

Ondanks alle retoriek en bijna ‘oorlogsmaatregelen’ zal Biden tot het uiterste het diplomatieke pad blijven bewandelen. Dat is de methode-Biden. Maar de president weet ook dat hij een ferme buitenlandse politiek moet voeren om bij landen als China, Noord-Korea en… Rusland de indruk weg te nemen dat Amerika een supermacht op de terugweg is. Dat is absoluut een extra reden voor het felle optreden van de Amerikaanse regering. Poetin moet met een diplomatiek succes terug naar huis maar dat geldt ook voor Biden. Beide heren zijn op dit moment gevangen in een escalerende dynamiek. In ieder geval geen Russische invasie zou al een succes voor Biden zijn en Amerika’s geloofwaardigheid in de internationale machtsarena versterken.


Biden moet dus een diplomatiek hoogstandje leveren de komende dagen. In eigen land maken de Republikein al gehakt van hem. Bij hen is de consensus dat Biden al lang tot de zwaarste mogelijke sancties had moeten overgaan. Biden wordt alvast als een Jimmy Carter-achtige softie neergezet.

Zo ver is het nog niet. We zullen zien. De komende dagen balanceert Biden op de rand van harde diplomatie en militair ingrijpen. Als het maar even kan, kiest de Biden zoals wij hem kennen voor de diplomatie die dan wel resultaten moet opleveren.

Binnenlandse agenda
Hoe dan ook, de onrust bij de grens van Rusland en Oekraïne leidt wel af van de binnenlandse agenda van Biden. Niemand heeft het nog over de Build Back Better-wet en zijn slip of the tongue tegenover FOX-verslaggever Peter Doocy. Biden noemde hem deze week na een vraag over inflatie een ‘domme klootzak’. Biden’s agenda is deze dagen volledig gevuld met buitenlandse politiek. Tijd om bijvoorbeeld serieus na te denken over een opvolger voor rechter Stephen Breyer, die komende zomer afscheid neemt van het Hooggerechtshof, is er amper.

Een al te progressieve rechter kan Biden niet voordragen, simpelweg omdat de Democraten slechts een flinterdunne meerderheid heeft in de Senaat. Als kandidaat beloofde Biden een zwarte vrouw te voor te dragen als hij eenmaal in het Witte Huis zou zitten. Zoals Biden een diplomatiek hoogstandje moet leveren in de kwestie-Oekraïne zal er nog heel wat water door de Potomac moeten stromen, voordat een Senaatsmeerderheid zijn fiat geeft voor een Afro-Amerikaanse rechter in de Suprême Court.

Willem Post (1955) is verbonden aan Instituut Clingendael en houdt zich sinds de jaren tachtig bezig met de Amerikaanse politiek. Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en houdt zich sinds 2002 bezig met Amerikaanse politiek. Ze waren in februari 2020 bij de Democratische voorverkiezingen in New Hampshire.


One comments on “Kijken in de ziel van Joe Biden
  1. Rob de Vries on said:

    Goed stuk. Helaas moeten we het meestal met analyses van maximaal 25 letters dien en dan ontbreekt elke diepgang en nuance.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.